11x doen in Yogjakarta: het culturele hart van Java

Yogjakarta heeft mijn hart gestolen en bleek achteraf één van de leukste bestemmingen te zijn tijdens onze reis door Indonesië. Met haar paleizen, oude tempels, kunstateliers en het geluid van de gamelan is het een waar paradijs voor cultuurliefhebbers. De magie van Yogjakarta wordt me direct duidelijk, zodra we hier de trein uitstappen. De charmante chaos en relaxte sfeer voelen enigszins paradoxaal, maar maken dat deze stad ons direct in haar greep heeft. Maar wat is er nou allemaal te doen in Yogjakarta, het culturele hart van Java? In dit artikel zet ik het voor je op een rijtje.

1. Breng een bezoek aan de Kraton – het paleis van de sultan

Het hart van het Javaanse koninkrijk ligt in Yogjakarta. Midden in de stad vind je dan ook de Kraton – het paleis van de sultan. De kraton weerspiegelt het epicentrum van de wereld en iedere ingang en ieder gebouw heeft een symbolische betekenis. Bijzonder om je te realiseren dat het paleis nog altijd wordt gebruikt door de huidige sultan.

2. Bezoek het Waterpaleis van de Sultan

Het waterpaleis van de Sultan – Taman Sari – is het koninklijke zwembad dat tussen 1758 en 1765 werd gebouwd. Het waterpaleis was ooit een onderdeel van een groot complex vol paleizen en baden. De naam ‘Taman Sari’ betekent ‘geurige tuinen’. Dit verwijst naar de heerlijke geur die verspreid werd door de fruitbomen en bloemen op het complex. In het waterpaleis staat een toren, vanwaar de sultan zijn harem kon bekijken tijdens het zwemmen en kon beslissen wie hem vervolgens gezelschap ging houden. Tegenwoordig kun je de toren beklimmen voor een mooi uitzicht over het waterpaleis.

3. Ga eten op Jalan Malioboro

Jalan Malioboro is zo’n beetje de bekendste en meest levendige straat van Yogjakarta. De straat ligt in het hart van de stad en leidt onder andere naar het paleis van de sultan. Het is hier een mierenhoop van becaks, scooters en mensen. Toch heeft deze straat een gezellige en authentieke sfeer. Het leukste aan Jalan Malioboro vind ik de enorme hoeveelheid aan eetstalletjes. Langs de kant van de weg staan tal van warungs waar je zittend op de grond geniet van heerlijke Indonesische gerechten. Geregeld komt er een straatmuzikant voorbij, die zorgt voor extra gezelligheid.

4. Breng een bezoek aan Classic Wayang

Een bezoek aan Classic Wayang (Jalan Suryoputran No.1) bleek uiteindelijk één van de hoogtepunten tijdens onze reis door Indonesië te zijn. In een klein atelier in een achteraf straatje achter de Kraton worden echte wayang kullits met de hand gemaakt. Wayang kullits zijn tweedimensionale poppen van leer, die worden gebruikt voor het schimmenspel van de Ramayana.

Tijdens onze reis door Indonesië hebben we al veel wayang kullits gezien, maar de poppen van Classic Wayang zijn ware kunstwerken. De details die hierin zitten zijn ongekend en de poppen hebben stuk voor stuk een betekenis. Een pop met een zwart gezicht staat voor een sterk karakter, goud staat voor loyaliteit en een rood gezicht staat voor een slecht karakter. De poppen worden met de hand beschilderd en krijgen de meest prachtige kleuren. Het is van groot belang dat de poppen stuk voor stuk in balans zijn. Te veel van één kleur is bijvoorbeeld niet goed, want iedere kleur heeft een eigen betekenis.

Ik vind de boodschap achter de poppen bijzonder fascinerend. Bovendien neemt de eigenaar alle tijd om je de verhalen achter de wayang kullits uit te leggen. Wij namen hiervandaan drie poppen mee: Rama, Shinta en The Tree of Life.

5. Kijk je ogen uit op de Pasar Beringharjo

Aziatische markten, ik ben er gek op! Aan Jalan Malioboro ligt de traditionele markt van Yogjakarta. Ook hier kijk ik weer mijn ogen uit. Kleurrijk fruit, schitterende batiks en diverse geuren komen je direct tegemoet. Op de Pasar Beringharjo kun je uitstekend terecht voor leuke souvenirs. Wij kochten hier onder andere thee, kruiden en sarongs. Voor de markt aan Jalan Malioboro staan veel eetkraampjes waar je kunt aanschuiven voor een heerlijke lunch.

6. Leer over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd bij Fort Vredeburg

Al reizend door Indonesië is de gedeelde geschiedenis die wij met dit land hebben duidelijk zichtbaar, vooral in Yogjakarta. Tijdens gesprekken met de lokale bevolking komt dit ook regelmatig naar voren. Als we vertellen dat we uit Nederland komen, hebben mensen vaak nog wel een broer of een kennis die in Nederland woont of weten ze nog enkele Nederlandse woorden op te rakelen.

In Fort Vredeburg kom je een stukje van het Nederlandse verleden in Indonesië tegen. Het fort is in 1765 gebouwd door de VOC en diende destijds om de Nederlandse gouverneur te beschermen. Tegenwoordig is Fort Vredeburg een museum over de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië.

7. Laat je betoveren bij de Borobodur

In de vallei aan de voet van de vulkaan de Merapi ligt de wereldberoemde Borobodur. Voor veel toeristen dé reden om een bezoek te brengen aan Yogjakarta en dit is niet zonder reden. Een bezoek aan de Borobodur geeft een betoverend gevoel en het uitzicht is adembenemend.

In Yogjakarta boeken we een tour om de zon boven de Borobodur te zien opkomen. Midden in de nacht worden we opgehaald door een busje en gedropt op een berg tegenover de indrukwekkende tempels. Helaas hebben we pech met het weer en is de zonsopkomst nauwelijks zichtbaar. Het bezoek aan de Borobodur is daarentegen magisch.

De Borobodur is ’s werelds grootste Boeddhistische tempel, die in de 8^e en 9^e eeuw werd gebouwd. Omdat de tempel onder een dikke laag as was bedekt, werd de tempel pas in de 19^e eeuw ontdekt. De tempel heeft 9 etages en is gebouwd als een trapvormige pyramide. De onderste etages zijn vierkant, terwijl de bovenste drie lagen circelvormig zijn. Tussendoor lopen ook rechte traptreden naar boven. Loop echter niet in één rechte lijn omhoog, want dat brengt ongeluk! Loop in plaats daarvan met de klok mee naar boven.

Op de bovenste laag van de Borobodur bevinden zich kleine stoepa’s, waarin Boeddhabeelden verborgen liggen. Het verhaal gaat dat wanneer je Boeddha door de stoepa heen aanraakt, je het eeuwige geluk zult  ontvangen.

8. Bezoek de tempels van Prambanan

Iets minder bekend dan de Borobodur, maar zeker niet minder imponerend zijn de tempels van Prambanan: het grootste Hindoeïstische tempelcomplex van Indonesië, gebouwd rond het jaar 850. Tijdens ons bezoek aan Prambanan werd verteld dat Java destijds werd geregeerd door Boeddhisten in het zuiden en Hindoes in het noorden. In de 9^e eeuw werden deze twee rijken samengevoegd door het huwelijk tussen de Hindoeïstische koning Rakai Pikatan en de Boeddhistische prinses Pramodhavardhani. Hierdoor zijn Boeddhistische invloeden terug te vinden in de Hindoeïstische tempels.

Na de bouw werd het tempelcomplex al snel verlaten en raakte het in verval door aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. De tempels van Prambanan werden in 1811 opnieuw ontdekt en in 1918 begonnen de eerste reconstructies van het complex. Helaas is Prambanan door de aardbeving in 2006 opnieuw ernstig beschadigd geraakt. Hoewel het grootste gedeelte weer is opengesteld voor het publiek, liggen er nog steeds brokstukken op het terrein.

Hoewel Prambanan bestaat uit 224 tempels, zijn de drie hoofdtempels het meest indrukwekkend. Deze tempels zijn gewijd aan de drie belangrijkste Hindoeïstische goden Brahma, Shiva en Vishnu en staan gezamenlijk symbool voor de goddelijke drie-eenheid in het Hindoeïsme. De tempels bestaan uit schitterende illustraties die het Ramayana verhaal uitbeelden.

9. Breng een bezoek aan het Ramayana Ballet

De meeslepende dans, mooie kostuums en een indrukwekkende vuurzee met de tempels van Prambanan als decor, zorgen ervoor dat ik mij even in een sprookje waan. Door zo’n honderd dansers wordt het fabelachtige verhaal van de Ramayana uitgebeeld. De Ramayana gaat over Prins Rama, zijn broer Lakshmana en Rama’s vrouw Shinta. Shinta wordt ontvoerd door Rawhana, die stiekem verliefd op haar is. Uiteindelijk weet Rama met hulp van Hanoman zijn geliefde Shinta weer terug te krijgen.

Tijdens een bezoek aan Yogjakarta mag je het Ramayana ballet eigenlijk niet missen. De Ramayana wordt op meerdere plekken in de stad uitgevoerd. Wij kozen ervoor om de voorstelling te bekijken bij de tempels van Prambanan. Hier wordt op schermen aan de zijkant van het podium de Engelse vertaling aangegeven, zodat het verhaal goed te volgen is.

10. Slapen bij Dewi Homestay

Dewi Homestay is by far het leukste guesthouse tijdens onze reis door Indonesië. De kamers zijn sfeervol en in de binnentuin hangt een fijne relaxte sfeer. Iedere ochtend wordt er liefdevol een heerlijk ontbijtje voor je klaargemaakt. Een aanrader als je nog opzoek bent naar een leuk guesthouse in het hart van Yogjakarta.

11. Reis door naar de vulkaan de Bromo

De zonsopkomst boven de Bromo en de trip naar de vulkaan zelf zijn misschien wel de meest overweldigende natuurverschijnselen die ik ooit heb gezien. Hoewel je bij de zonsopkomst zeker niet alleen bent, is de ervaring onvergetelijk. Het wolkendek valt als een stromende rivier om de vulkaan en de rode zonnegloed zorgt voor een sensationeel uitzicht.

Als we vervolgens de vulkaan zelf beklimmen voel ik me heel klein worden naast dit immense natuurfenomeen. Al klauterend naar de top waan ik mij even op de maan. De versteende lavastromen zijn hier duidelijk zichtbaar. Eenmaal boven kijken we over de rand de krater in, waar de vulkaan continue aswolken uitblaast.

Als je een reis maakt over Java, mag je de Bromo eigenlijk niet overslaan. Een bezoek aan deze vulkaan is een uitstekende manier om je trip naar Yogjakarta af te sluiten. Het heeft zoveel indruk op ons gemaakt dat we hier nog regelmatig aan terugdenken en zelfs 3 jaar later onze kat naar deze imponerende vulkaan hebben vernoemd.

Hoewel we slechts 4 dagen in Yogjakarta hadden gepland, zijn we hier uiteindelijk ruim een week gebleven. Hoe langer we hier waren, hoe meer we van deze stad zijn gaan houden. Ondanks de enorme hoeveelheden toeristen heeft Yogjakarta haar authenticiteit behouden. Voor mij is Yogja nog steeds één van mijn favoriete steden in Azië. Heb jij nog leuke tips om te doen in Yogjakarta?